atrof
Sinonimlar: tevarak
Izoh: 1. Kuzatuvchi, soʻzlovchiga yoki boshqa shaxs, narsaga nisbatan hamma yoq, tomon, joy, atrof.
2. Biror narsaning gir atrofi, aylanasi.
3. koʻchma. Biror shaxs, guruh, kuch va shu kabilarning birlashtiruvchi doirasi, atrofi.
4. Atrofida boʻlgan, atrofidagi.
5. kum. vzf. kam qoʻll.Atrofida.
Namuna: Tevarak-atrofga bezovta alanglab, gapimizni eshitadigan odam yo‘qligiga ishonch hosil qilgach, yelkamga qo‘lini – O‘ksima, uka, – dedi arqonni uzun tashlab. ['Abdunabi Haydarov «Qo‘sh ustunimning biri » 2014']
Sinonimlar: gird
Izoh: 1. esk.Aylana shaklidagi narsaning cheti, zihi.
2. Atrof, tevarak; chegara.
Namuna: Gap U bolalarni girdiga yig‘ib, qo‘lida uzun bir kaltak, yerga aji-buji shakllar chizgan bo‘lib allanimalarni uqtira Jumaboy (axiyri jig‘ibiyron bo‘lib). ["Erkin A'zam «Tanho qayiq» "]
Sinonimlar: tegra
Izoh: kt.Tevarak, atrof.
Namuna: Yosh qiz o‘z ko‘nglining birinchi marta o‘ziga begonalashganini, o‘zidan boshqa bir kuchning ko‘ngliga egalik qilganini Zebi tegrasiga bir ko‘z yugurtib olgach, qadam bosishini sekinlatib, katta tutning o‘ng tomonida to‘xtadi. ['Abdulhamid Choʻlpon «Kecha va kunduz» ']
Sinonimlar: aylana
Izoh: 1. otTevarak, atrof.
2. ot, geom.Hamma nuqtalari markazdan baravar uzoqlikda boʻlgan yopiq egri chiziq.
3. sft.Doiraviy, toʻgarak, gʻildirak shaklidagi.
Namuna: Aylanamda qancha poyloqchi, qancha qorovullar bor. [Hamza, "Boy ila xizmatchi"]
Sinonimlar: qurshov
Izoh: 1. Atroflab oʻrab olmoq, atrofi shaxs yoki narsa bilan band etilgan holatda boʻlmoq.
2. Atrofini chiqib keta olmaydigan qilib toʻsmoq, tutqun holatga olmoq.
3. koʻchmaChulgʻamoq, qamramoq.
Namuna: Odamlar qurshovida ortiqcha gaplasha ham olmadilar. ['Tohir Malik «Shaytanat 3-kitob» 1992']
Sinonimlar: sog`
Izoh: 1. Kasali yoʻq, sihat-salomatligi yaxshi; sogʻlom.
2. shv.Oʻng.
Namuna: O, bu goʻzal yoʻllar, ajoyib yoʻllar, Gul bilan qoplangan sogʻu soʻllari. [Uygʻun, "Tong qoʻshigʻi"]
Antonimlar: